Yaygın anksiyete bozukluğu en az 6 ay süreyle, hemen her gün bunaltı ve endişe beklentisi, huzursuzluk, çabuk yorulma, gerginlik, konsantrasyon güçlüğü gibi belirtilerle seyreden toplumsal ve mesleki işlevselliği bozan bir durumdur.
Genelleşmiş Anksiyete Bozukluğunun anlık görülmesi %1.2-6.4 arası iken, ömür boyu görülme sıklığı %4-6.6 arası bulunmuştur. Kadınlarda erkeklere göre 2 kat daha fazla görülür.
Yaygınlaşmış Kaygı (Anksiyete) Bozukluğu ile İlgili Danışanların İfadeleri
Bazen yaşanılan kaygı hayatın her alanında hissedilir. Bazı danışanların ifadeleri:
-Sanki içimde her an bir şey olacakmış korkusu var.
-Her şeyden endişe ediyorum. Çocuğum biraz geç kalsa acaba bir şey mi oldu, eşim aramasa acaba başına bir şey mi geldi, trafik kazası mı geçirdi diye kaygılanıyorum.
-Günde 10 defa annemi arıyorum “Acaba sağlıklı mı?” diye.
-Gece eşimin veya çocuklarımın öleceği endişesini yaşadığım için onları nefes alıyor mu diye kontrol ediyorum, saat başı yataklarına gidip nefes alıp almadıklarından emin olmaya çalışıyorum
-İşlerim yolunda gidiyor, ancak her an bir şey olacak ve ben işimi kaybedeceğim diye korku içindeyim.
şeklinde yakınmalarla gelirler.
Genellikle hangi kişilik özellikleri gösteren kişilerde görülür?
Aşırı mükemmeliyetçi,
Kontrolcü,
Detaycı,
Titiz,
Tez canlı,
Aşırı duyarlı
kişiliklerde görülür.
Yaygınlaşmış Kaygı (Anksiyete) Bozukluğunun Belirtileri Nelerdir?
Kişiler kendilerini gün boyu gergin ve endişeli hissederler: Kişilerin aklında sürekli tehlikeli bir durum senaryosu gezinir. Bu insanların üzüntü konusu yaratmadaki hayal güçleri sonsuzdur. Bir üzüntü konusu ortadan kalktığı an, yeni bir sorun bulurlar.
Herhangi bir sebep olmaksızın duyulan bir rahatsızlık duygusu söz konusudur: Kişilerin akıllarında sürekli bir tehlikeli durum senaryosu gezinir. Üzüntüler gece yatağa girdikten sonra da bitmez. Uykuya dalındığında, silahlı adamlar tarafından kovalanma, yüksek yerlerden düşme, düşmandan kaçarken ayaklarının yavaş yavaş hareket etmesi gibi kabuslar görülür.
Günlük hayatta herkesin karşılaşabileceği cinsten stresli olaylara olağanüstü bir durummuş gibi tepki verirler: Mesela; çocuğu okuldan 5 dakika geç kalsa “acaba araba mı çarptı, kaçırdılar mı, acaba öldü mü” gibi uç düşünceler gelir.
Gevşeyememe: Aşırı stres hormonu salgılanmasına bağlı aşırı kas gerginliği oluşur. Beyin istiharat moduna geçemez, sıkıntı, gevşeyememe ve huzursuzluk hali olur.
Uyku bozuklukları: Uykuya dalamama, sık sık uyanma, korku ile uyanma, çok sık kabus görme gibi belirtiler oluşur. Sabahları uyandıklarında kendilerini dinlenmemiş ve hatta daha çok yorulmuş hissederler.
Bitkinlik: Aşırı kaygılı bir durum olduğu için vücutta ve beyinde gereksiz bir hareketlilik söz konusudur. Bu hareketlilik aşırı enerji tüketimine yol açtığı için kişilerde yorgunluk, bitkinlik, enerji azlığı ve tükenmişlik gibi belirtiler ortaya çıkar.
Baş ağrısı: Kafa derisinin altındaki kaslardaki kasılmalara bağlı olarak kan akımında azalmalar olur. Bu da gerilim tipi baş ağrılarına sebep olur.
Kalp atımında hızlanma olur.
Problemlere yoğunlaşmakta ya da karar almakta zorluk çekme: Aşırı kaygılı düşünceler beyni meşgul ettiği için zihinsel performans düşer. Dikkat ve konsantrasyon zayıflar ve unutkanlıklar oluşur.
Kişinin bir karar almasında, bu kararın endişe kaynağı haline gelmesi: Kişi her attığı adımda bir tehlikeli durumla karşılaşacağını düşündüğünden karar vermede zorlanma yaşar. Hem zihinsel performansın düşmesi hem de bu tehlike algısı karar verme yetisini zayıflatır. Sıradan iş yükümlülükleri, ekonomik durum, aile üyelerinin ya da kişinin kendisinin sağlığı, basit ev işleri gibi durumlar bile endişe doğurabilir.
Tedavi
İlaç Tedavisi: Günümüzde anksiyete tedavisinde oldukça etkili olan, bağımlılık yapmayan, uyku sersemlik gibi yan etkilere yol açmayan ve kalıcı düzelme sağlayabilen birtakım ilaçlar vardır.
Psikoterapi: Anksiyete tedavisinde oldukça etkilidir. Yaygın anksiyete bozukluklarında ‘Bilişsel Davranışcı Terapi’ tekniklerini de barındıran EMDR uygulamaları ile etkili çözümler elde ediyoruz. Hayatta pek çok şeyle ilgili kaygılı bir halde olan kişi, kaygı fazlalığına neden olan mevzular üzerinde çalışılıp, duyarsızlaştırma yapıldığında kaygı duyduğu konularla ilgili kaygı yaşayamaz duruma gelir.
DOÇ. DR. ADNAN ÇOBAN
PSİKİYATRİST-PSİKOTERAPİST
Yaygınlaşmış Kaygı Bozukluğu Nedir? Hakkında daha fazla bilgi almak istiyorsanız eğer ki; İlgili linke tıklayabilirsiniz.
Psikosomatik Hastalıklar
Tıp, psikosomatik hastalığın, beden-zihin ile ilgili ikili düşünceyi i...
Panik Atak Nedir? Belirtileri Nelerdir?
Panik atak yoğun kaygı, korku ve fiziksel belirtilerin neden olduğu an...