Hezeyanlı Bozukluklar

Hezeyanlar, yanlış fakat sağlam ve kolay değiştirilemez düşünce ve inanışlardır. Hezeyanlar, şizofreni, depresyon, tek uçlu duygu durum bozukluğu ve demans gibi psikolojik rahatsızlıkların belirgin semptomlarındandır. Yaşlılıkta ve demansta görülen hezeyanlar için günümüzde nöropsikolojik, nöropatolojik ve genetik sebepler için araştırmalar başlatılmıştır.

Bu alandaki araştırmaların artmasının birçok sebebi vardır. İlk olarak, yaşlılıkta görülen hastalıklar ve demans, başlı başına bir araştırma konusu haline gelmiş ve bu alanlara olan ilgi artmıştır. İkinci olarak, günümüzde artık demanslı hastalar klasik hastanede tedavi görme şeklini terk etmiş ve evde aile tarafından özel bakım aynı zamanda toplum bazlı çalışma sistemlerine geçiş yapmışlardır. Son olarak da, bu alanda ilginin artmış olması hastalık hakkında daha çok bilgi sahibi olunmasına, daha doğru tanılar konmasına ve buna bağlı olarak daha etkili tedavi planlarının geliştirilmesine yardımcı olmuştur.

Görülme Sıklığı

Demans ve yaşlılıkta hezeyanların görülme sıklığı şu şekildedir;

%10-%70. Verilen yüzdeler yapılan çalışmaların metotlarına göre değişiklik göstermektedir.

Hezeyan Türleri			Örnekler	Görülme Sıklığı(%)
Hırsızlık	Evlerine sürekli hırsızların girdiğinden ve eşyalarının çalındığından şikayetçi olma	%22
Hayali Yerleşim	Başka insanların da evlerinde yaşadıkları düşüncesi	%20
Tehlikede Olma	Başkalarının, yiyeceklerine zehir kattıkları düşüncesi	%17
Sadakatsizlik	Eşlerin sadakatsiz olduklarına inanmaları bu konuda sürekli şüphe içinde olmaları	%5
Kendini Evinde	Kendi evlerinde olmalarına rağmen oranın kendi evleri olmadığını düşünme	%5
İstila	Kişi evinin veya bedeninin küçük organizmalarla veya böceklerle sarıldığını sanar	%5
Resimsel Belirti	Kişi gerçeklikten kopmalar yaşar. Kendi görüntüsünü bir başkası sanır. Televizyonda gördüğü kişileri veolayları gerçek hayata bağlar.	%5
Terk Edilme	Kişi, yakınlarının onu terkedeceğini düşünür, bu konuda endişe yaşar.	%4
Karışık Kişilik	Yakınındaki insanların onlara çok benzeyen biriyle değiştirildiği düşüncesidir	%3
Aşk	Ünlü bir kimsenin gizlice kişilere aşk ve sevgi beslediğine inanılması	%1

Tedavi

Demans ve yaşlılıkta görülen hezeyanlı bozuklukların kesin bir tedavi yöntemi bulunmamaktadır. Bu hastalıkların tedavilerinde öncelikli olarak ilaç terapileri göz önünde bulundurulmalıdır. Bunun yanı sıra bu hastalığa sahip kişilerin yakınları bu hastalık hakkında eğitilmeli ve sakin davranmaları tembihlenmelidir. Yakınların sakin davranmaları, bu tip hastalıklarda duygusal semptomları aza indirgemektedir. Risperidone, son zamanlarda bu tip hastalarda etkin bir ilaç olarak görülmüş bu konularda daha çok araştırma yapılmaya başlanmıştır.

DOÇ. DR. ADNAN ÇOBAN

PSİKİYATRİST-PSİKOTERAPİST